De Alpen kreunen onder extreme hitte. Afgelopen weekend steeg de nulgradengrens, de hoogte waarop de temperatuur precies 0°C is, tot ruim boven de 5000 meter. Dat betekent dat zelfs op de top van de Mont Blanc, met 4809 meter het hoogste punt van de Alpen, dooi optreedt. Hoewel dit fenomeen zeldzaam is, is het niet de eerste keer dat de nulgradengrens zo hoog ligt. De trend is echter onmiskenbaar: het klimaat warmt op en de gevolgen voor de gletsjers zijn ernstig.
Warmterecord opnieuw gebroken
Volgens metingen van onder andere MeteoFrance en het Zwitserse MeteoSwiss bevond de nulgradengrens zich zondag rond de 5298 meter. Dit betekent dat vrijwel het volledige Alpenmassief, inclusief alle gletsjers, zich in positieve temperaturen bevond. Zelfs de meest imposante gletsjers, zoals die op de Mont Blanc, smelten hierdoor snel. Een nulgradengrens boven de 5000 meter komt zelden voor. De eerste geregistreerde keer was in juli 1995 (ongeveer 5117 meter) en in juli 2022 werd het record verbroken met een meting van 5184 meter. De meting van dit weekend ligt daar opnieuw fors boven, waarmee een alarmerende nieuwe piek is bereikt.
Versnelde gletsjersmelt
Voor de gletsjers betekent deze extreme hitte een nieuwe klap. In de vroege zomer hadden veel gletsjers zich redelijk hersteld dankzij een sneeuwdump aan het einde van de winter en het koele voorjaar. Maar die voorsprong is nu grotendeels tenietgedaan. Door de hoge temperaturen smelt het ijs zelf op grotere hoogten. Als deze trend aanhoudt, zullen gletsjers in rap tempo verder terugtrekken. De Zwitserse academie voor wetenschappen (SCNAT) waarschuwde eerder al dat de helft van het Zwitserse gletsjervolume sinds 2000 is verdwenen. In het rampjaar 2022 ging in één zomer zelfs 6% verloren, een direct gevolg van extreem warme lucht en een hoge nulgradengrens.
Wat betekent dit voor de zomer?
Voor de komende dagen voorspellen meteorologen enige afkoeling, maar structureel is er weinig reden tot optimisme. De nulgradengrens zal nog steeds boven de 4000 meter blijven, wat betekent dat de meeste gletsjers ook komende week blijven smelten. Bovendien verwachten experts dat warme lucht uit het zuiden later in juli opnieuw richting de Alpen zal trekken, wat voor een nieuwe hittegolf kan zorgen.
Een signaal van klimaatverandering
De stijgende nulgradengrens is een duidelijke indicator van klimaatverandering in berggebieden. Niet alleen worden gletsjers kleiner, maar ook permafrostlagen smelten, rotswanden worden instabieler en het wateraanbod voor lager gelegen regio’s verandert. Het is een ontwikkeling die niet alleen alpinisten en skiërs treft, maar ook miljoenen mensen die afhankelijk zijn van smeltwater uit de bergen.
Lees meer: Alarmerend: 95% van de gletsjers voor einde van deze eeuw gesmolten.
