Tot 20% minder sneeuw per decennium: nieuw onderzoek toont dramatische trend

Er is op dit moment een grote hoeveelheid sneeuw onderweg naar de Alpen. Maar, de gemiddelde sneeuwhoogtes nemen al tientallen jaren af. In lagergelegen gebieden is de sneeuwbedekking de afgelopen zestig jaar zelfs met tien tot twintig procent per decennium geslonken. Dit blijkt uit een nieuw, uitgebreid onderzoek van het Zwitserse WSL-Instituut voor Sneeuw- en Lawineonderzoek (SLF).

Trends over heel Zwitserland

Met behulp van een nieuw model, genaamd ‘SPASS’ (SPatial Snow climatology for Switzerland), hebben de onderzoekers voor het eerst de sneeuwtrends voor heel Zwitserland, en op verschillende hoogteniveaus, gedetailleerd in kaart gebracht.

“Het is de eerste keer dat we trends over het hele landoppervlak en voor verschillende hoogtes kunnen laten zien”, zegt Christoph Marty, klimatoloog bij het SLF. “We zien hier heel duidelijk de gevolgen van de klimaatverandering.”

Het onderzoek, een samenwerking tussen het SLF en MeteoSchweiz, analyseerde de periode van 1962 tot 2023. De resultaten tonen een duidelijk, maar complex beeld. Hieronder zie je het tijdsverloop van de sneeuwhoogte over het hydrologische jaar voor de twee periodes 1962 tot 1990 (blauw) en 1991 tot 2020 (rood). De lijnen tonen het gemiddelde voor de respectievelijke periode, de vlakken [tonen] de minima en maxima. Goed te zien is de inmiddels duidelijk lagere, gemiddelde sneeuwhoogte vanaf januari.

Relatief versus absoluut verlies

Hoewel de bergen het meeste aantal centimeters sneeuw hebben verloren, zijn de laaggelegen gebieden procentueel het hardst getroffen.

Absoluut verlies (in centimeters)

In de bergen, waar van nature de meeste sneeuw ligt, is het verlies in centimeters het grootst. Op sommige hoogtes is de gemiddelde sneeuwhoogte (gemeten van november tot april) met wel acht centimeter per decennium afgenomen. Hieronder zie je de absolute verandering van de gemiddelde sneeuwhoogte van november tot april tussen 1962 en 2023 in centimeter per decennium: In de hoge berggebieden is het verlies (de min) duidelijk groter dan in het toch al sneeuwarme Mittelland (centrale laagland). Terrein boven 3000 m boven zeeniveau is donkergrijs gemarkeerd. In gestreepte gebieden is de verandering statistisch niet significant.

Lees ook: 150 cm sneeuw onderweg naar de Alpen

Relatief verlies (in procenten)

In het lagergelegen Zwitserse Mittelland is het beeld procentueel het meest dramatisch. “Procentueel gezien heeft het Mittelland het meest verloren”, legt Marty uit. De afname bedraagt daar vaak tussen de tien en twintig procent per decennium. Ter vergelijking: op 2000 meter hoogte is de teruggang circa vier procent per decennium.

Zie hieronder de relatieve verandering van de gemiddelde sneeuwhoogte van november tot april tussen 1962 en 2023 in procent per decennium. Terrein boven 3000 m boven zeeniveau is donkergrijs gemarkeerd. In gestreepte gebieden is de verandering statistisch niet significant.

Dat het relatieve verlies in de laaglanden zo hoog is, verbaast Marty niet: “Daar ligt sowieso al heel weinig sneeuw, er kan dus niet meerdere centimeters teruggaan.” Zelfs een kleine absolute afname heeft daar dus een groot procentueel effect.

SPASS: Model voor de toekomst

Voor het SPASS-model werd het land verdeeld in een raster van één vierkante kilometer en in hoogtezones van 500 meter. Om de resultaten te valideren, gebruikte het team meetgegevens van 350 stations.

De nieuwe data zijn cruciaal voor onderzoek, maar ook voor de economie, zoals het toerisme en de exploitanten van kabelbanen. Het SLF is van plan de data op termijn ook te integreren in publieke apps, zoals White-Risk, om wintersporters beter te informeren.

De afbeeldingen in dit bericht komen van Christoph Marty / SLF. Meer over het onderzoek kun je lezen op de website van het WSL en SLF.