Leren zitskiën met een lichamelijke beperking: tips en informatie

Wilde jij altijd al leren zitskiën of wil je meer weten over wat zitskiën is? Op deze pagina lees je er uitgebreid over wat deze aangepaste vorm van wintersport! Van wat het is tot hoe je het doet en wat daarbij komt kijken. Maar ook over soorten zitski’s en bij welke (reis)organisaties zijn er gespecialiseerd in aangepaste wintersport.

Voor iedere skiliefhebber is op wintersport gaan het jaarlijkse hoogtepunt. De piste is de perfecte plek voor onvergetelijke momenten met familie en vrienden. Maar hoe is dat als je gehandicapt bent en dolgraag op wintersport wil? Kan dit wel en zo ja, wat is er mogelijk? Op deze pagina kom je alles te weten over zitskiën en wat hier nog meer bij komt kijken. Blijf dus zeker lezen!

Wat is zitskiën?

Zitskiën is een vorm van skiën, die het voor mensen met een lichamelijke beperking mogelijk maakt om te genieten van wintersport. Dit kan doormiddel van een zitski, waarbij je in een kuip zit die op één of twee ski’s is gemonteerd. Deze kom je het meest tegen in de vorm van een bi-unique of monoski. Het grootste verschil hierin is dat de bi-unique op twee ski’s staat en de monoski op één. Met behulp van krukkenski’s houd je jezelf in balans tijdens het skiën en kun je bochten maken. Eerst ski je met een begeleider, daarna met leidsels en tot slot kun je zelfstandig zitskiën.

Wat heb je nodig om te kunnen zitskiën?

Om te kunnen zitskiën heb je bepaalde materialen nodig. Allereerst natuurlijk een zitski, maar ook speciale stokken (krukkenski’s) en eventueel kussens om comfortabeler te zitten. Voor de reis wordt de zitski altijd even getest, zodat je op wintersport niet voor onaangename verassingen komt te staan. We lichten hieronder uit wat je allemaal nodig hebt voor het zitskiën.

Een zitski

Een zitski heeft qua bouw veel weg van een slee, maar een zitski heeft een beugel aan de achterkant en een kuip waar je in zit. Dankzij deze kuip is je zitting in een zitski hoger. Om te zorgen dat je goed blijft zitten, wordt je vastgemaakt met gordels die kruislings over je schouders gaan. Er zit ook een band om je middel en je voeten zitten vast op een steun. Aan de zitski is ook een liftkoord bevestigd. Deze kun je makkelijk losmaken voor het in en uit de lift stappen. Hiervoor wordt de liftkabel aan een ring aan het liftkoord vastgemaakt.

Krukkenski’s

Skiën doe je met stokken, maar dat is bij zitskiën niet anders. Tijdens het zitskiën gebruik je speciale krukkenski’s. Deze zijn korter en je houdt ze vast als gewone krukken, die je krijgt als je bijvoorbeeld een knie- of enkelblessure hebt. Daarnaast zit er geen punt aan de onderkant van een krukkenski, maar een kort skietje. Deze glijden dus, net als ski’s, over de sneeuw en helpen je je balans te houden.

Optioneel: kussens

Om lekker te zitten en pijn te voorkomen, wordt jouw ski voorafgaand aan de reis gepast. Er wordt gekeken of je goed zit, of dat er eventueel kussens nodig zijn om je comfortabel te laten zitten. Achter je rug zit in elk geval een groot stuk foam en voor je onderrug zijn er kleinere kussens die eventueel extra steun bieden.

Verschillende zitski’s

Zoals eerder al gemeld, zijn er twee soorten zitski’s die het meest voorkomen: de Bi-unique en de monoski. Hieronder lichten we de verschillende ski’s toe.

Bi-unique

Beginners starten met de bi-uniqe. Deze zitski heeft twee zitski’s onder de kuip is daardoor stabieler dan zijn tegenhanger. Daarnaast ligt hij dicht bij de grond en heeft de bi-unique een vrij grote draaicirkel, waardoor het voor makkelijker is om hiermee te leren zitskiën. Vaak zijn ze ook voorzien van een beugel waar begeleiders de ski aan vast kunnen houden.

Monoski

De monoski is een zitski met maar één ski, waardoor het dus lastiger is om je balans te behouden. Daarnaast heeft de monoski ook een andere vering en een kortere draaicirkel, waardoor je hogere snelheden kunt behalen dan met een bi-unique. Deze zitski is ook kleiner en ronder van vorm. De monoski wordt vooral gebruikt door gevorderde zitskiërs.

Ook interessant: skiën met een visuele beperking

Leren zitskiën in drie stappen

Leren zitskiën doe je in drie belangrijke fases. De eerste fase is het leren zitskiën met een begeleider en de tweede fase is zitskiën met leidsels. Deze leidsels zorgen ervoor dat je je zitski uiteindelijk zelf in balans houdt. Dit is van essentieel belang om fase 3 te beheersen: zonder begeleiding zitskiën.

1. Leren zitskiën met begeleider

Als beginnend zitskiër krijg je de eerste jaren hulp van een begeleider. Diegene helpt jou gedurende de vakantieweek of tijdens de lessen. Hij of zij heeft kortere ski’s aan en houdt de beugel van jouw zitski vast. Zo kan een harde val worden voorkomen. Daarnaast geeft hij/zij je ook tips over het remmen en bochten insturen.

2. Leren zitskiën met leidsels

Na een paar jaar bestaat de mogelijkheid om (deels) zelfstandig te kunnen zitskiën doormiddel van leidsels. De leidsels zitten vast aan de beugel van je zitski en worden vastgehouden door je begeleider. Op deze manier zitskiën helpt je om meer gevoel te krijgen. Zo begin je door te krijgen hoe de zitski reageert op bepaalde acties en hoe je in verschillende situaties moet reageren.

3. Zonder hulp zitskiën

Na het skiën met begeleiding is de volgende stap natuurlijk om zelfstandig te zitskiën. Dit betekent zonder begeleider of leidsels. Belangrijk hiervoor is dat je voldoende kracht in je armen hebt om de zitski in evenwicht te kunnen houden. Wanneer je zelfstandig kunt zitskiën, is per persoon verschillend. De één is nu eenmaal sterker dan de ander en iedereen pakt dingen anders op. Toch zijn er ook zitskiërs die altijd met begeleiding blijven skiën.

Waar kun je leren zitskiën?

Leren zitskiën kan in Nederland op verschillende plekken. Je kunt zowel op een indoorbaan als op een borstelbaan terecht. De sneeuwhallen van SnowWorld in bijvoorbeeld Spaarnwoude, Zoetermeer en Landgraaf geven je de kans om het sneeuwgevoel te ervaren. Maar ook op de borstelbanen kun je goed leren zitskiën. Bijvoorbeeld op de borstelbaan in Huizen, waar tevens de VGW is gevestigd. De VGW (Vereniging Gehandicapte Wintersport) organiseert al enkele decennia wintersportreizen voor mensen van verschillende leeftijden met een handicap. Je kunt bijvoorbeeld vijf lessen volgen op de baan in Huizen voor je wintersport naar de Alpen. Bij deze lessen krijg je, net als tijdens je vakantie, een begeleider die je helpt.

Een aangepaste wintersport boeken

Er zijn in Nederland tal van reisorganisaties die ook aangepaste wintersporten aanbieden. Deze organisaties helpen bij het materiaal en zorgen voor de juiste begeleiding op de pistes. Hieronder zetten we er een paar op een rijtje.

Vereniging Gehandicapte Wintersport (VGW)

Jaarlijks organiseert de VGW een kinderreis naar het Oostenrijkse Maria Alm voor de leeftijdsgroep van 7 tot en met 15 jaar. Met deze reis gaan zo’n twintig gezinnen mee, dus kun je met de hele familie op pad. Voor wintersporters van 16 tot en met 25 jaar wordt een jongerenreis georganiseerd. Hierbij ga je, zonder je gezin, op wintersport naar het Italiaanse Vigo di Fassa. Er is hierbij ruimte voor extra begeleiding. Tot slot is er ook nog een volwassenenreis van de VGW. Vanaf 27 jaar mag je met deze reis mee. Ten opzichte van de jongerenreis is alleen de bestemming anders. De reis gaat namelijk net zoals de kinderreis naar Maria Alm.

Stichting StoerWinterweken

Stichting StoerWinterweken richt zich al sinds 2004 op aangepaste wintersport. StoerWinterweken richt zich op kinderen en jongeren tussen de 14 en 20 jaar uit het speciaal en regulier onderwijs, die een lichamelijke beperking hebben. Skiën is een van de moeilijkste sporten om uit te oefenen met een handicap en juist daarom wil StoerWinterweken het mogelijk maken. De jaarlijkse reis naar het Oostenrijkse Neukirchen is een groot succes gebleken dankzij de lichamelijke voordelen van bewegen en het sociale contact met leeftijdsgenoten. Deze twee factoren zorgen voor een beter welzijn onder deze doelgroep. Een reisdeelnemer van StoerWinterweken mag drie keer meedoen aan een reis van de stichting, een keer per seizoen. In deze drie jaar moeten deelnemers het wintersportvirus te pakken krijgen, waarna hij of zij in de toekomst kan deelnemen aan de jongerenreis van de VGW of een reis van een andere aangepaste wintersportorganisatie.

Mentelity Foudation

Ook de Mentelity Foundation van Para-snowboardster Bibian Mentel zet zich groots in voor jongeren met een beperking. De foundation organiseert het hele jaar door verschillende aangepaste sportactiviteiten, niet alleen op het gebied van wintersport. Daarnaast is er ook de Mentelity Snowboardschool, waar je met een lichamelijke beperking kunt leren snowboarden om misschien vervolgens mee te doen aan de Metelity Games. Dit is een jaarlijks wintersportevenement voor kinderen met een handicap, dat wordt gehouden op de pistes van het Zwitserse Saas-Grund.

Tijdens de Mentelity Games kun je samen met vrienden en familie kennismaken met diverse vormen van aangepaste wintersport. Bijvoorbeeld snowboarden en zitskiën, maar ook staand skiën voor mensen met bijvoorbeeld één been. De activiteiten zijn ingedeeld in schema en per deelnemer wordt gekeken wat wel en niet mogelijk is. Zo kun je op jouw manier kan genieten van het mooiste wat er is: wintersport!! Dat is dan ook waar de Mentelity Foudation zich onder andere voor inzet.

Zitskiën als Paralympische sport

Zitskiën is ook een sport op de Paralypische Winterspelen. En je verwacht het misschien niet van zo’n vlak land als het onze, maar Nederland is sinds enkele jaren ook goed vertegenwoordigd dankzij onder andere toptalenten Niels de Langen en Jeroen Kampschreur. Laatst genoemde pakte in 2017 drie wereldtitels op het WK Para-skiën in Italië en Slovenië. In 2019 deed hij dit nog eens dunnetjes over toen hij vijfmaal goud pakte. Op de reuzenslalom van dat WK pakten Kampschreur en de Langen een één-twee en haalden zo het goud en zilver voor Nederland binnen.